Systemisch werk gaat over het “systeem” waaruit jij als individu komt. Tot jouw systeem behoren altijd je vader en moeder. Immers, beide zijn nodig om geboren te kunnen worden. Daarnaast horen al jouw grootouders, ooms, tantes, neven, nichten, broers, zussen, (ex)partners en kinderen (eigen en stief) ook bij jouw systeem. Verder maken belangrijke gebeurtenissen uit het verleden die van invloed zijn geweest op jouw systeem, zoals een oorlog, herkomst uit een ander land, familiegeheimen, miskramen, abortussen, (zelf)moord, verkrachting, verbanning, ziekten, etc., ook deel uit van jouw systeem.
Het idee achter systemisch werk is dat er een onderlinge verbondenheid bestaat binnen jouw familie of een ander systeem. Deze verbondenheid kan zorgen voor harmonie, maar ook voor spanningen of blokkades. Soms voel je deze spanningen, maar vaak werken ze op een dieper, onbewust niveau door. Systemisch werk helpt jou om deze dynamieken zichtbaar te maken en waar mogelijk te transformeren.
Familieopstellingen
Familieopstellingen zijn een bekende methode binnen het systemisch werk. Bij een opstelling wordt jouw systeem in de ruimte uitgebeeld, vaak met behulp van representanten. Dit kunnen andere mensen zijn die gevraagd worden om bijvoorbeeld jouw vader, moeder, broer of zus te vertegenwoordigen. Maar het kan ook met objecten of zelfs in gedachten plaatsvinden. Door de opstelling wordt zichtbaar hoe de onderlinge relaties en dynamieken binnen jouw systeem werken. Vaak komen verborgen patronen, loyaliteiten of onverwerkte emoties naar voren die van invloed zijn op jouw leven.
Familieopstellingen zijn niet gericht op het zoeken van schuldigen of het aanwijzen van fouten. In plaats daarvan gaat het om het erkennen van wat er is en het vinden van een nieuwe balans binnen jouw systeem. Door bijvoorbeeld een vergeten familielid symbolisch terug op zijn of haar plek te zetten, kan er een helende beweging ontstaan die doorwerkt in jouw leven.
Paarden als co-therapeuten
Paarden spelen een unieke rol binnen systemisch werk. Ze kunnen niet anders dan systemisch reageren. Dit betekent dat paarden continu de energie uit hun omgeving screenen en daarop reageren. Breng je jezelf in contact met een paard, dan reageert het paard op wat jij uitstraalt. Het dier voelt jouw gedachten en emoties, want dit zijn vormen van energie.
Paarden leven in kuddes en zijn van nature gericht op samenwerking en overleven. Ze zijn daardoor extreem gevoelig voor subtiele signalen uit hun omgeving. Als prooidieren hebben ze geleerd om gevaar of disbalans direct waar te nemen. Dit maakt paarden ideale spiegels voor menselijke emoties en gedragingen. In de context van systemisch werk betekent dit dat paarden vaak direct reageren op onbewuste invloeden vanuit jouw systeem. Denk hierbij aan spanningen, onverwerkte trauma’s of verborgen familiegeheimen.
Hoe werkt het?
Tijdens een sessie waarbij paarden worden ingezet, word je uitgenodigd om in de bak of wei bij het paard te staan. Soms wordt er een specifieke vraag gesteld of een opstelling gemaakt, waarbij het paard de rol van representant op zich neemt. Het gedrag van het paard wordt vervolgens geobserveerd. Hoe reageert het dier op jou? Komt het dichtbij of houdt het afstand? Gaat het “duwen” of lijkt het juist afgeleid? Al deze reacties kunnen waardevolle informatie geven over wat er speelt binnen jouw systeem.
Een paard kan bijvoorbeeld ineens bij een bepaalde plek in de bak blijven staan, wat kan wijzen op een “symbool” voor een vergeten of uitgesloten familielid. Of het paard kan onrustig worden wanneer jij bepaalde emoties probeert te onderdrukken. De begeleider helpt jou om deze signalen te interpreteren en te verbinden aan de vraag of het thema waarmee je komt.
Het helende effect
Wat deze aanpak zo krachtig maakt, is dat het paard zonder oordeel reageert. Het dier spiegelt puur wat het waarneemt, zonder menselijke filters zoals sociale verwachtingen of angsten. Hierdoor kun jij op een directe en vaak confronterende manier zien wat er speelt. Tegelijkertijd zorgt de aanwezigheid van het paard ook voor een gevoel van veiligheid en verbinding, wat het makkelijker maakt om diepgaande inzichten te verwerken.
Daarnaast heeft het werken met paarden een aardend effect. Door letterlijk en figuurlijk in contact te staan met een groot, krachtig dier, word je uitgenodigd om in het moment te zijn en verbinding te maken met jezelf. Dit helpt om inzichten niet alleen op mentaal niveau te begrijpen, maar ook fysiek en emotioneel te doorvoelen.
Voor wie is dit geschikt?
Systemisch werk met paarden kan waardevol zijn voor iedereen die vastloopt in bepaalde patronen of vragen heeft over zichzelf of zijn of haar relaties. Het kan gaan om persoonlijke thema’s zoals:
- Moeite met grenzen stellen.
- Een gevoel van onverklaarbare zwaarte of stress.
- Problemen in relaties of op het werk.
- Het gevoel “anders” te zijn of er niet bij te horen.
Maar ook bij grotere levensvragen of situaties waarin sprake is van trauma’s, familiegeheimen of verlies, kan deze aanpak helpen. Doordat paarden zo intuïtief reageren, kunnen ze vaak dingen aan het licht brengen die met woorden moeilijk te benoemen zijn.
Wat maakt het uniek?
Het combineren van systemisch werk met paardenopstellingen biedt een unieke en diepgaande ervaring. Waar traditionele familieopstellingen vooral via het mentale en emotionele proces werken, voegt het werken met paarden een fysieke, zintuiglijke dimensie toe. Het is een combinatie van hoofd, hart en lichaam die zorgt voor een integrale benadering van heling.
Bovendien brengt de natuurlijke aanwezigheid van paarden een element van rust en eenvoud met zich mee. Ze herinneren jou eraan om in het moment te zijn, jouw maskers af te zetten en te luisteren naar wat er echt speelt. Dit maakt het een krachtige en transformerende methode voor persoonlijke groei en bewustwording.
Reflectie en afronding
Na de sessie wordt vaak de tijd genomen om de inzichten te bespreken en te laten bezinken. Wat heeft het paard laten zien? Wat betekent dit voor jou in relatie tot jouw systeem? Hoe kun je deze inzichten meenemen in je dagelijks leven? Deze reflectie helpt om de opgedane ervaringen te integreren en een nieuwe balans te vinden.
Kortom, systemisch werk met paarden biedt jou een unieke kans om op een diepgaande manier naar jezelf en je relaties te kijken. Het helpt om verborgen patronen en dynamieken zichtbaar te maken, waardoor heling en groei mogelijk worden. Het is een bijzondere ervaring die jou niet alleen dichter bij jezelf brengt, maar ook bij de verbindingen die jouw leven vormgeven.